Gas of energie besparen door te koken met een snelkookpan

Als ik eerder had geweten dat het gebruik van een snelkookpan zo gemakkelijk was, dan was ik er veel eerder mee begonnen. Je bespaart niet alleen veel tijd door je aardappels, stamppot, groenten of peulvruchten in een snelkookpan te koken, maar ook nog eens veel gas of energie. Met de hoge gas- en energieprijzen bespaar je ook nog eens veel geld. Maar het belangrijkste is toch wel dat het lekker duurzaam is. Bovendien blijven er meer vitaminen, voedingsstoffen én smaak behouden.

Gebruik de snelkookpan niet alleen voor stamppot

Mijn tip: gebruik ‘m voor zoveel mogelijk gerechten. Bijvoorbeeld voor groenten en aardappels, maar ook voor het koken van bonen en kikkererwten. Met de methoden van mijn schoonmoeder die ik je in dit blog zal vertellen, kost het garen van bonen je maar 25 minuten aan gas of stroom, terwijl dit normaal een uur kost. Voor stamppot of aardappelen en groenten is dit maar 10 minuten in plaats van 20 tot 25 in een gewone pan. Alle beetjes helpen om geld en CO2 te besparen!

Hoe de snelkookpan naar mij toe kwam

Mijn schoonmoeder kookt al jaren met de snelkookpan: vooral de stamppot boerenkool of zuurkool is in een handomdraai klaar. Ook ik heb wel interesse getoond en op een rommelmarkt of kringloop wel eens met zo’n pan in mijn handen gestaan. Maar uit minimalistisch oogpunt ging ik er toch steeds niet voor. Voor af en toe stamppot snel kunnen eten, had ik geen zin in weer zo’n enorme pan in m’n keukenkastje (want het is dus best een grote pan… dat ga ik niet ontkennen). Bovendien vond ik het spannend; bang om iets verkeerd te doen en in het bijzijn van mijn kids het ding te laten ontploffen.

Totdat ik een paar maanden geleden een snelkookpan bij het grofvuil op de hoek van de straat zag liggen. Dit moet zo zijn, dacht ik en ik nam hem mee. Bij het openmaken zag ik gelijk waarom de pan waarschijnlijk was afgedankt: hij zat nog vol met zwartgeblakerde aardappels die het stadium van schimmel zelfs al gepasseerd waren. Wellicht was het gebruik van snelkookpan voor de vorige eigenaar geen succes geweest en had deze haar – na jaren in de schuur, te zien aan de stoflaag – maar bij het grofvuil gezet. Ik heb er geen foto van dus ik kan jullie dit leed fijn besparen. Maar dat hield mij niet tegen. Ik heb de pan schoon gekregen met behulp van baking soda, azijn en een staalborstel en hij is weer helemaal up and running. De rubber ring is nog prima en de pan is niet eens zo oud, op de pan staat dat hij uit 2014 is. Alleen het mandje dat je onderin moet leggen zat er niet bij (maar een gegeven paard...). Daarvoor gebruik ik nu een rvs onderzetter van de kringloop of mijn eigen rvs stoommandje.

Mijn schoonmoeder legde goed uit hoe de pan werkt en na een paar keer proberen was ik om en ben ik nu ook niet meer bang voor ontploffingsgevaar 😊 (sowieso valt het gebruik me reuze mee als je eenmaal door hebt hoe het werkt).

Hoe werkt een snelkookpan?

In een snelkookpan wordt de inhoud onder hoge druk gaar. Doordat de temperatuur in de pan hoger wordt dan 100 graden; zo’n 120 graden, gaart je eten sneller, maar blijven ook meer vitaminen behouden. De pan is vaak van rvs en heeft een deksel met een rubberen afsluitring erin en een ventiel.

Korte uitleg om bijvoorbeeld stamppot te bereiden in je snelkookpan:

Disclaimer: lees altijd de handleiding van jouw snelkookpan zodat je goed weet hoe die werkt.

• Je doet je eten in de pan met een klein laagje water. Vul de pan tot maximaal 2/3e van de inhoud. Gebruik het mandje onderin tegen aanbranden, bij soep is dit niet nodig.
• Deksel op de pan en goed afsluiten.
• Dan zet je de pan op hoog vuur en wacht tot de pan op druk komt. Dit duurt wel iets langer dan het aan de kook brengen van je eten in een normale pan.
• Zodra de pan door het ventiel stoom laat ontsnappen zet je het vuur zachter, maar wel zo dat het nog wel blijft stomen.
• Je kookt je eten hierdoor al in 1/3^e van de kooktijd gaar. Stamppot hoef je maar 10 minuten op druk te koken.
• Zodra het klaar is, moet je eerst zorgen dat de druk van de pan is voor je hem opent. Sommige pannen hebben daarvoor een ventiel, bij de meeste pannen kun je ‘m afkoelen onder koud stromend water.

Op deze manier bespaar je dus al veel tijd en gas of stroom.
Maar er is nog een manier waarmee je nog meer gas of stroom bespaart met een snelkookpan!

Zo bespaar je extra gas of stroom met de snelkookpan

En dan nu de tip van mijn schoonmoeder. Normaal laat je een snelkookpan “op het vuur” (hier bedoel ik mee op gas of inductie of wat voor warmtebron je dan ook gebruikt) staan totdat de inhoud gaar is. Daarna koel je de pan direct af met koud water of gebruik je bij sommige pannen een ventiel om de stoom te laten ontsnappen. Met deze methode heb je je maaltijd lekker snel op tafel en daarnaast bespaar je tijd en gas of stroom.

Maar wil je nog meer gas of energie besparen, dan doe je het anders. Breng de snelkookpan op druk en zet na een aantal minuten de warmtebron uit en laat deze gesloten op het fornuis staan. De pan blijft nog lange tijd heet en onder druk, waardoor de inhoud nagaart. In dit geval koel je de pan dus niet met koud water en haal je de druk er nog niet af. Dit duurt dan wel langer dan als je de warmtebron aan zou laten staan, maar het voordeel hiervan is dat je veel minder gas of stroom verbruikt. Daarnaast vind ik het een voordeel dat je niet de hele tijd bij je pan in de buurt hoeft te zijn omdat het vuur nog aanstaat, bijvoorbeeld als je bonen of peulvruchten kookt.

Kooktijden en nagaartijden bij gebruik van de snelkookpan

• Peulvruchten zoals bonen of kikkererwten:  op druk 15 minuten koken – 45 minuten nagaren (langer is vaak ook geen probleem omdat de pan dan al flink afgekoeld is). Let op dat je bij peulvruchten de pan maar tot de helft vol doet i.v.m. schuimvorming.
• Aardappels, stamppot, combi groenten/aardappels op druk 3 minuten koken – 20 minuten nagaren. Pas op met zachte groenten als bloemkool en broccoli, die kook je liever nog korter. Aardappels en groenten kunnen tegelijk in de pan, ik zet een stalen stoommandje op de aardappels waar ik de groenten op leg.
• Meer inspiratie voor koken met de snelkookpan
• Chili sin carne
• Stoofschotel (1 uur koken ipv 3 uur)
• Bieten (15 min koken, 45 min nagaren)
• Risotto

De voordelen van een snelkookpan:

1. Je bespaart gas of stroom: in een snelkookpan is je kooktijd maar 1/3^e ten opzichte van koken in een gewone pan.
2. Je eten is sneller gaar (hoewel je met de nagaar methode evenveel tijd kwijt bent, maar wel gas of stroom bespaart)
3. Er blijven meer vitaminen, voedingsstoffen en smaak behouden
4. Door het gebruik van stoommandjes kun je aardappels en groente tegelijk koken.

Nadelen van een snelkookpan:

1. Hij is groot en moet dus ergens staan als je ‘m niet gebruikt
2. Je doet ‘m liever niet in de vaatwasmachine (en misschien maar beter ook, want die raakt snel vol met zo’n grote pan)
3. De rubber ring moet je af en toe vervangen. Afhankelijk van het aantal keren gebruik of om de paar jaar. Kijk in de handleiding

Snelkookpan kopen

Wil je nu ook weten of een snelkookpan iets voor jou is? Ren dan niet gelijk naar de winkel om een nieuwe te kopen. Spullen staan namelijk op nr 1. in de Verborgen Impact Top 10. Als je het eens wilt proberen, kun je wellicht een keer een snelkookpan van iemand lenen. Wil je er zelf graag een aanschaffen, kijk dan eens bij de kringloop, op Marktplaats of op de rommelmarkt (of wellicht bij het grofvuil ;). Door tweedehands te kopen, bespaar je een hoop energie en grondstoffen. Bovendien is het voor jou goedkoper! Let wel op met de rubberen ring: deze moet je sowies om de paar jaar vervangen. Je kunt deze online bestellen als je het type van je pan weet of je kunt de grootte opmeten.

Hooimadam of koelbox als alternatief

Heb je geen snelkookpan of kan je er nog geen tweedehands vinden? Dan kun je ongeveer dezelfde methode toepassen met een hooimadam, maar ook een koelbox. Dat heeft ongeveer hetzelfde effect, maar kan niet bij alle gerechten. Je kunt voor het koken ongeveer dezelfde tijden aanhouden, alleen het nagaren duurt flink langer: bij peulvruchten minimaal 4 uur en bij stamppot heb ik het eerlijk gezegd niet op deze manier geprobeerd.

Gebruik jij ook een snelkookpan? En wat maak je er allemaal in? Ik ben benieuwd naar je recepten!