Betaalbaar en duurzaam luxekamperen zonder eigen kampeermiddel en auto, kan dat?

25 juli 2023

Best een lange titel, maar ik hoop goed samengevat. Dit blog is namelijk een echte long read. Ik daag je uit om helemaal tot het einde door te lezen, dan kom je namelijk mijn geweldige idee tegen (al zeg ik het zelf...). Het idee om duurzaam en betaalbaar en best wel luxe te kunnen kamperen (tent, vouwwagen, caravan) in Europa zonder je eigen kampeermiddel en met het openbaar vervoer.

Hoe dit blog tot stand kwam zit zo:

Sinds we zo duurzaam mogelijk leven, willen we ook duurzaam vakantie vieren. De vraag is of dat volledig duurzaam kan, want je maakt altijd impact. De minste impact maak je met een veganistische voet- of fietstocht vanaf je eigen huis. Of als je helemaal niet gaat en thuis ook op je duurzame gedrag let. Nu lijkt dat fietsen mij erg leuk, maar ik krijg daar voor de zomervakantie de rest nog niet in mee. En trouwens ook als je te voet of per fiets gaat: je moet ergens overnachten en daar heb je dan weer een overnachtingsplek voor nodig. En die heeft ook impact. In onze duurzame zoektocht lopen we er tegenaan dat wij heel graag in de zomer kamperen, maar dat we dan in een squeeze komen met vervoer én met ons budget.

Wij zijn niet van die trekkers. We blijven minimaal een week op een plek staan en het liefst langer. Vaak is er genoeg in een omgeving te doen om die in een week te ontdekken en vaak heb je daar zelfs te kort aan. Het geeft ons rust. En we houden wel van wat luxe. In de zin van: op fijne stoelen kunnen zitten, een koelkast en buitenkeukentje en binnen kunnen zitten als het regent (gewoon rechtop op een stoel). Niet met het hele gezin in een koepeltentje met 1 gaspitje enzo. Dat is leuk voor 2 nachtjes, maar niet voor 3 weken. Het hoeft ook niet heel luxe, en we hoeven zelfs geen privé sanitair. Maar ook niet heel primitief dus. Niet met alles mini verpakt in je tas en met maar 3 onderbroeken te trein in omdat je ook je tent, slaapzak, matje en kookgerei meesjouwt. Snap je me?

Vorig jaar lukte het ons om én te kamperen zoals wij ongeveer willen én met het openbaar vervoer te reizen (check m’n blog van vorig jaar). Maar dat was echt een heel uitzoekwerk om een betaalbare kampeerplek te vinden in de buurt van een bushalte. Dit jaar kozen we er toch maar voor om met de auto van mijn moeder en onze vouwwagen op pad te gaan (800 km naar Duitsland), alleen al omdat ik even geen tijd en energie had in het uitzoekwerk. Maar het voelt niet zo lekker, dus volgend jaar wil ik het weer duurzamer aanpakken. Wat we graag willen is op een camping (leuk voor de kids) kamperen (liefst in een grote tent, caravan of vouwwagen) buiten Nederland en reizen met het openbaar vervoer. Vandaar dat ik er al verder over filosofeer en een aantal zaken heb uitgezocht.

De impact van je vakantie

Als je op vakantie gaat hebben een aantal dingen de grootste impact:

Je accommodatie (of je nu huurt of een caravan hebt, het zijn allemaal spullen en die hebben impact)
Je reis (hoe kom je er)
De boodschappen: plantaardig en verpakkingsvrij is het meest duurzame
Wat je doet: lekker wandelen, niksen of juist shoppen of naar een energieverslindend pretpark (dat laatste doen wij ook heus wel eens hoor).

De ANWB plakte in de Kampioen (#3 – 2023) percentages aan hoe we overnachten:

De kampeerders met eigen kampeermiddel (27% van de vakantiegangers slaapt dit jaar op een camping, waarvan 50% in een caravan of vouwwagen slaapt, 18% in een tent en 12% in een camper)
De huurders van bungalows en appartementen (31% van de vakantiegangers)
Hotelgasten (27%)
Overig, zoals bed & breakfast, op een zeilboot of in een eigen huis/bij familie (14%)

En de percentages voor reizen:

De “vliegers” met 23% (in 2012 was dit in een soortgelijke enquete nog 31%)
De auto is het meest populair met 61%
Maar 3% gaat met de trein en ook 3 % met de bus (echt nog weinig dus, maar ja het is dan ook een magazine met name voor autobezitters…)
Hoe de andere 10% reist staat er niet bij. Ik denk teleportatie 😉. Of natuurlijk wandelen, fietsen, e.d.

Duurzaam en betaalbaar luxekamperen: hoe pak je dat aan?

In dit blog filosofeer ik over hoe je het kamperen nog duurzamer kunt aanpakken. Temeer omdat ik dus zelf op zoek ben naar een duurzamere manier van (luxe)kamperen in Europa, die ook nog betaalbaar is. En dan heb ik het met name over de grootste impacts: je accommodatie en vervoer. De andere 2 categorieën komen vast een andere keer aan bod.

Kamperen met je eigen kampeermiddel

Dus, ik ga even door op het kamperen. 27% van de vakantiegangers gaat dit jaar dus kamperen volgens de ANWB (ik had verwacht dat het meer was) en een groot deel heeft daarvoor een eigen kampeermiddel; een tent, vouwwagen, caravan of camper of iets daartussenin. Daarbij hoort allerhande kampeerzooi, zoals matrassen, slaapzakken, kookgerei en vergeet de skottelbraai niet. Ook wij horen tot deze groep: we hebben een vintage vouwwagen (hij is nu meer dan 20 jaar oud), met nagenoeg allemaal tweedehands inrichting.

Nu denk je misschien: kamperen is duurzaam. Er hoeft niet een heel vakantiehuis gebouwd, onderhouden en verwarmd te worden en als jij gekampeerd hebt, geef je je plekje weer terug aan de natuur en kan het gras weer lekker groeien. Dat is natuurlijk waar. Maar bedenk ook dat kampeermiddelen niet het eeuwige leven hebben en maar relatief korte tijd echt gebruikt worden. Voor het maken van een kampeermiddel zijn veel grondstoffen benodigd en spullen staan op nummer 1 in de Verborgen Impact top 10. Bovendien: wie koopt er niet elk jaar weer kampeerspullen bij (ok wij…) die nog handiger, leuker en beter zijn? Zoals lampjes op zonnepanelen die maar 1 jaar meegaan, etc?

Veel mensen gebruiken hun camper, caravan of vouwwagen maar een paar keer per jaar en de rest van de tijd staat deze in een stalling. Dat is om verschillende redenen jammer:

Het kampeermiddel veroudert, terwijl het niet gebruikt wordt. Sommige mensen zijn gevoelig voor de nieuwste looks en ruilen deze in voor nieuw. Niet omdat er functioneel iets mis is met de oude, maar puur omdat ie er ouder uitziet. Of er een nieuwe verkrijgbaar is die mooier en luxer is.
Bepaalde onderdelen hebben net zoveel onderhoud nodig als je ze niet gebruikt dan als je ze wel gebruikt. Neem de banden: onze vouwwagen heeft de afgelopen 5 à 6 jaar misschien een paar duizend kilometer gereden, maar omdat de banden uitdrogen, moesten we ze wel vervangen. Ook al zijn ze amper gebruikt. Zonde!
Het kampeermiddel moet in een stalling staan en ook die moet daarvoor gebouwd worden (tenzij het een leegstaande schuur is).

Een grote auto met een zware motor om je caravan te trekken

Nog een blinde vlek als het gaat om kamperen met je eigen caravan: je hebt een auto nodig om deze te kunnen trekken. Nu kun je daarvoor prima een auto huren of lenen (zoals wij doen), maar er zijn ook genoeg mensen die een grote auto met een zware motor kopen “omdat die de caravan moet kunnen trekken”. Alleen is dat maar een paar weken per jaar. Je zou de rest van het jaar prima in een kleine compacte of elektrische auto kunnen rijden (of geen auto hebben, zoals wij) en er voor je vakantie 1 huren. Of van auto ruilen met een collega of familielid die niet gaat kamperen of een andere periode op vakantie gaat. Gelukkig hoor ik dat ook wel eens. Of je caravan in je favoriete vakantieland stallen en daar door iemand op z’n plek te laten zetten. Ook wel eens gehoord en een mooie oplossing!

Het probleem: we gebruiken ons kampeermiddel en de bijbehorende auto maar beperkt

Wat ik eigenlijk wil zeggen: het is enorm zonde dat heel veel mensen een prima kampeermiddel hebben dat de meeste tijd niet gebruikt wordt. En om dit te vervoeren heb je een geschikte auto nodig, die je de rest van het jaar niet hiervoor hoeft te gebruiken.

Daarnaast is op vakantie gaan met de trein alsnog de meest duurzame optie na op eigen kracht verplaatsen of zeilen. Alleen: je vouwwagen of caravan neem je niet met de trein mee. Natuurlijk kun je wel met een compacte tent gaan, maar toch neem je een heleboel zooi mee een ik zie minimalistisch kamperen in een klein tentje niet als een relaxte gezinsvakantie.

Duurzame oplossingen voor gezinnen die duurzaam (en een beetje luxe) willen kamperen

Maar wat als je nu zoals wij heel graag kampeert in de zomer, maar zo min mogelijk impact wilt hebben met je vakantie? Hoe zouden we collectief ons kampeergedrag kunnen ombuigen naar een logischer en duurzamer alternatief? Ik vond een aantal bestaande oplossingen en filosofeerde over nieuwe alternatieven.

Het ultieme doel zou natuurlijk zijn om alle kampeermiddelen die iedereen heeft zo efficiënt mogelijk in te zetten tijdens hun levensduur. Net als het concept deelauto’s zouden we ernaar kunnen streven dat niet bezit de norm is, maar kampeermogelijkheid. Er is dan een beperkt aantal kampeermiddelen en als je 1 nodig hebt, dan huur of leen je die. Natuurlijk krijg je een piek in de zomervakantie, maar aangezien er ook mensen zijn die dan juist niet gaan kamperen, kun je een groot deel oplossen. Naar mijn idee zijn er 2 manieren om dit te realiseren: huren van een bedrijf en delen/lenen van andere particuliere kampeerfans.

De huurtent of glampingtent als duurzaam alternatief

Ik vind de glampingtenten (ook wel safaritenten) die overal oppoppen een geweldig concept. Het heeft vele voordelen: je bent aan het kamperen, je hoeft zelf geen tent op te zetten bij aankomst (en weer af te breken), en je hoeft geen eigen kampeermiddel aan te schaffen en te stallen. Het nadeel voor ons als consument is wel: in de zomervakantie moet je nu torenhoge prijzen neerleggen voor een weekje glamping, waardoor het hebben van een eigen kampeermiddel voordeliger kan zijn. Hoewel dit wel afhangt van wat je uitgeeft aan een kampeermiddel en of je dit nieuw koopt (berekening even zelf maken, dit blog is al erg lang).

Glamping is nu helemaal hip en happening, maar feitelijk bestond het concept huurtent en stacaravan natuurlijk allang. En kon je ook al langer terecht op vakantieparken met huisjes om vakantie te vieren. Of je nu in een huurtent, stacaravan, lodge of safaritent overnacht: het is een huuraccommodatie. Maar ten opzichte van een vakantiehuisjespark is het voordeel dat eerdergenoemde accommodaties vaak op campings staan en soms zelfs tussen de andere kampeerders. Zodat je kinderen gemakkelijk contact maken met andere kinderen. En dat is nu juist een van de voordelen van kamperen (vind ik althans). Daarnaast is het getik van de regen op je tentdoek (niet te vaak overigens) ook echt wat bijdraagt aan je kampeerervaring.

Zou het dan duurzamer en beter zijn om heel Europa vol te zetten met glamping tenten?

Zo’n glampingtent of ander soort tentaccommodatie heeft natuurlijk ook impact. Over het algemeen zijn ze wel duurzaam vervaardigd en bedoeld om x jaar mee te gaan. Bedenk wel dat ze ten opzichte van een eigen caravan of tent, hele seizoenen staan en vele gasten een plezierige vakantie verzorgen. De tenten zelf blijven staan of hoeven maar 1x per seizoen te worden opgezet, waardoor ze geen of weinig schade oplopen bij afbreken en weer neerzetten. Wel staan glampingtenten dan weer onder alle weersomstandigheden buiten, hoewel ze daar vaak voor gemaakt zijn.

Het nadeel is dat ze in het voor en naseizoen en ook in de winter minder vaak bezet zijn. Toch maken er over het geheel genomen meerdere gasten gebruik van hetzelfde kampeermiddel, wat beter is dan dat ieder afzonderlijk zijn eigen kampeermiddel meesleurt naar de vakantiebestemming. Dat scheelt zoals ik aangaf, toch een onzuinige rit met veel bagage en een extra grote auto. De glampingtent hoefde maar 1 x vervoerd te worden en de gasten kunnen ernaartoe met de trein (en huren ter plekke een auto) of rijden ernaartoe met een compacte auto.

Wat huren betreft heb ik trouwens nog een budgetvriendelijke kampeertip “on the side”: in de BeNeLux kun je trekkershutten huren via trekkershutten.nl. Deze basic houten huisjes staan vaak op (natuur)campings en zijn ook in de zomer heel betaalbaar. Wij verbleven al regelmatig naar tevredenheid in een trekkershut. Ik schreef er vorig jaar dit blog over. Ook om een trekkershut te bereiken kun je de auto laten staan.

Een kampeermiddel ter plekke huren is dus zeker een goede optie om de auto te kunnen laten staan én geen eigen kampeermiddel aan te schaffen. In het laagseizoen is dat goed betaalbaar, maar in de zomervakantie, betaal je vaak erg hoge prijzen voor het huren van een tent, stacaravan of safaritent. Maar als zuinige Hollander heb ik daar moeite mee en zoek ik nog even verder naar een alternatief.

Een tent, camper of caravan lenen van een andere kampeerliefhebber

Er zijn dus genoeg kampeermiddelen van particulieren die maar 1x per jaar gebruikt worden. Door een kampeermiddel te lenen of huren van iemand anders, bespaar je op aanschafkosten en onderhoud én zorg je ervoor dat deze tent, camper of caravan vaker wordt gebruikt. Er zijn al handige sites waar je kampeerspullen van elkaar kunt lenen of huren. Zoals gearshare.nl (meer voor lichtgewicht outdoor), goboony voor campers of caravandelen.nl voor (sta)caravans en vouwwagens.

Lenen of huren is dus al beter dan kopen. Het enige is dat je als je een kampeermiddel huurt, je dit alsnog moet vervoeren. Duurzaamheidstechnisch gezien is dat een nadeel. Ik zou liever een kampeermiddel huren op de plek van mijn bestemming dan er 1 huren waarmee ik alsnog zelf op pad moet. Nog even verder zoeken dus…

Kampeermiddelruil als nieuwe duurzame mogelijkheid?

Eigenlijk is het bizar en ronduit lachwekkend dat we om de beurt, terwijl we toe zijn aan vakantie, ons kampeermiddel (gecheckt en wel, goed beladen, alles gecontroleerd), naar een camping slepen, terwijl we max 100 mogen rijden. Deze daar helemaal installeren en na een paar weken weer afbreken. En dat vervolgens er weer mensen komen die hetzelfde doen. Dat kan anders.

Wat als we allemaal ons kampeermiddel het hele seizoen op een camping zouden zetten en je dan van elkaar gaat huren? Of ons kampeermiddel op verzoek van andere kampeerders uit Europa op een nabijgelegen camping opzetten en in ruil doen zij dat voor jou?

Ik zie kansen voor een nieuw ruilplatform! Op AirB&B, caravandelen.nl of Micazu vind je al mensen die hun kampeermiddel ter plekke verhuren. Maar ik bedoel dus echt een site gericht op het delen van kampeermiddelen op de door jou gewenste vakantiebestemming. Een ruilsite zoals je voor huizenruil hebt, maar dan voor tenten, vouwwagens en caravans. Zodat je niet meer met een volgeladen auto met je caravan of vouwwagen erachter op pad moet, maar dat ie voor je klaarstaat. Je hebt dan dus ook geen grote auto meer nodig om je caravan te trekken. En wellicht kun je het dan af met de trein.

Ook in kampeerland is delen het nieuwe hebben

Uiteindelijk zou het het beste zijn als we stoppen met streven naar het hebben van een kampeermiddel maar dat we ook hier lekker gaan delen, lenen of huren van elkaar. Dan hoeven er minder kampeermiddelen geproduceerd te worden, kan je wat we produceren standaardiseren (ik bedoel dit niet communistisch) en zijn er ook makkelijk materialen beschikbaar als er iets gerepareerd moet worden. En je hebt minder stallingsruimte nodig.

Ik denk uiteindelijk dat er niet 1 beste oplossing is, maar dat een combinatie van bovengenoemde oplossingen al gaat helpen om kamperen toch duurzamer aan te pakken en tegelijk de kampeerders tevreden te stellen. Voor dit blog houd ik het hier even bij (ik heb al overwegingen en details weggelaten) maar ik blijf de mogelijkheden verder onderzoeken.

Wat vind jij?

Ik ben wel benieuwd of jij dat wat zou vinden zo’n kampeermiddelruilplatform, laat je het achter in de reacties? Ook als je er wel 1 wilt beginnen 😉?

En heb jij nog tips voor mij?