Dag fijne auto, hallo regenpak!

Hij is weg hoor! Afgelopen weekend hebben we onze auto uitgezwaaid. Met een beetje pijn in m’n hart dat wel, maar ook wel met een zekere vreugdekriebel: ons avontuur als gezin zonder auto gaat beginnen en dat gaat ons vast heel veel moois brengen (naast dat we de wereld er een beetje mee redden)!

Een gezinsleven zonder auto

In mijn blog over groene helden voornemens voor 2021 had ik het al aangekondigd: we wilden de auto wegdoen. We denken het namelijk wel zonder te redden. Voor ons had de auto onze grootste impact en dit was dus voor ons een logische stap om te zetten in onze verduurzaming (wat jouw grootste impact is, kun je berekenen op www.mijnverborgenimpact.nl). Ok, dat vergt flink wat aanpassing in de logistieke organisatie van ons gezin, maar dat hebben we ervoor over.

Klaar om afstand van de auto te doen

Als je me 2 jaar geleden nog had gezegd dat we de auto weg zouden doen, had ik je waarschijnlijk gezegd dat dat nog echt een brug te ver was. Maar tijden veranderen, want ondertussen:

• Stond onze auto al maanden nagenoeg stil omdat ik voornamelijk thuiswerk
• Krijg ik van m’n werk sinds kort de ov-kosten voor woon-werk verkeer volledig vergoed
• Zijn de kids groter geworden, waardoor ze steeds meer zelf kunnen fietsen
• Ben ik wijzer geworden over de werkelijke milieu-impact van autorijden en een auto bezitten

Dit bij elkaar maakte dat wij vooral de afgelopen maanden super weinig hebben gereden. Alles waar we in ons dagelijks ritme heengaan is op de fiets te doen.

Waarom doen we onze fijne auto weg?

We hadden echt een superfijne zuinige benzine auto. Waarom doen we ‘m weg? We konden ‘m toch houden voor het gemak? Zo lang ie stilstaat, stoot ie ook geen CO2 uit toch? Dat dachten wij ook, maar dat zit toch anders.

Een nieuwe auto “kost” al 5 jaar autorijden aan energie

Eerst waren we vooral bezig met minder autorijden en vooral de korte stukken op de fiets te gaan. 80% van alle autoritten in Nederland is korter dan 5 km, dus daarmee pakten we al flinke CO2 besparing. Deden we trouwens al, maar we zijn er nog fanatieker in geworden. Daarnaast ging ik wel al vaker met de trein naar m’n werk, maar de meeste tijd met de auto. We hebben ook nog een elektrische auto overwogen. Totdat corona kwam en totdat ik las dat autorijden op nummer 2 staat in de Verborgen Impact top 10 (De Verborgen Impact, Babette Porcelijn 2020). En dat laatste komt niet alleen door de uitstoot tijdens het rijden, maar ook doordat het maken van een auto al veel milieu impact heeft. In het maken van een nieuwe auto zit bijvoorbeeld al energie voor 5 jaar autorijden verborgen. Ook draag je met autorijden enorm bij aan de plastic soep. Schrik niet: door bandenslijtage komen wel 17.000 keer meer microplastics vrij dan tanden poetsen met een tandpasta die microbeads bevat (niet omrijden voor plasticloze cosmetica dus!!!).

Stilstaan op de parkeerplaats

Wist je dat auto’s gemiddeld 95% van de tijd stilstaan? Voor die van ons was dat het afgelopen jaar denk ik wel 99% van de tijd. Omdat wij toch minimaal rijden, vind ik het zonde om een auto voor de deur te hebben die amper toekomt aan rijden. We hebben ‘m weggedaan omdat er dan iemand anders in kan rijden en er dus 1 auto minder geproduceerd hoeft te worden. Daarnaast levert het weer ruimte op. Als meer mensen dit zouden doen, kunnen deelauto initiatieven groeien en zijn er minder parkeerplekken nodig. Hoe gaaf zou het zijn om al die ruimte te benutten voor groen, speelplaatsen en recreatieruimte?!

Fietsen door de regen

Vooral de afgelopen maanden hebben we al bewust minder vaak de auto gepakt. Want vooraf hebben we uiteraard wel bedacht of het wegdoen van onze auto haalbaar zou zijn en niet voor wekelijkse logistieke strubbelingen zou zorgen. Zo hebben we ons geoefend in door de regen fietsen. De luxe van “niet door de regen te hoeven fietsen” hebben we onszelf gegund sinds we een eigen auto hadden. Vast een scholieren/studententrauma: ik moest een half uur fietsen voor ik op school was en regenpakken hadden sinds die tijd een afschrikkende werking op mij. Was het niet omdat ze wel hun ding doen, maar totaal niet charming zijn, dan wel omdat met zo’n pak alsnog je schoenen nat worden, je hoofd en bril ook én het weer extra tijd kost om het aan te trekken (en weer uit en te laten drogen). Maar statistisch gezien zegt men dat het de meeste tijd niet regent in Nederland en dat is ook waar!

De goede dingen van door de regen fietsen

Door het weer vaker te doen en bewust de auto te laten staan, heb ik gemerkt dat door de regen fietsen in de meeste gevallen helemaal niet zo’n ramp is. Het enige vervelendste vind ik door de regen naar het station fietsen om naar m’n werk te gaan (en daar dan verlept aan te komen). Maar waarschijnlijk blijven we dankzij corona vaker thuiswerken en zal het aantal keren dat ik door de regen naar m’n werk moet minimaal zijn.

Maar door de regen fietsen heeft ook wel wat mooie bijkomstigheden (ja, ja, ik probeer het positief te houden 😊).

• Je bent buiten: je haalt dus een frisse neus waar je dat anders niet zou doen
• Als je thuiskomt heb je het gevoel alsof je net gedoucht hebt
• Je hebt een goed excuus om even lekker onder een dekentje met een warme kop thee op de bank te cocoonen: en dat voelt echt heel erg lekker. Dat heb je niet als je met de auto gaat!

Fietsen met kinderen

Ook met de kids hebben we vaker gefietst en dat is nog wel een dingetje. Onze jongste van 5 heeft er vaak meer zin in dan onze oudste van 8 die we nog dikwijls moeten duwen (vasthouden noemt zij dat, maar feitelijk doet zij dan nog weinig…). Het gemopper en “waarom gaan we niet met de auto?” kostte me vaak veel energie. Nu de auto niet meer is, kan ik die vraag nu beantwoorden met een simpele “die hebben we niet meer” in plaats van “we gebruiken de auto minimaal omdat door de uitlaatgassen onze aarde opwarmt, het klimaat verandert en er daardoor erge dingen gebeuren, zoals overstromingen, bosbranden en het uitsterven van wilde dieren.” Het gemopper blijft denk ik wel, maar ik hoop dan maar dat ze later begrijpen waarom ;).

E-bike zorgt voor wind mee

Ook heb ik ter voorbereiding op het wegdoen van de auto een tweedehands e-bike aangeschaft. Daarmee viel ik wel een beetje van mijn geloof, maar ik ben er superblij mee. Met de e-bike kan ik net iets verder en sneller zonder dat het mij kostbare energie kost die ik met het drukke gezinsleven gewoon soms niet over heb. En ik neem iets makkelijker een mopperend kind achterop of kan haar duwen zonder dat ik zelf totaal gevloerd thuiskom. Overigens wilde ik per se een tweedehands e-bike, maar kwam er wel achter dat de markt voor elektrische fietsen totaal niet circulair is. Waar een gewone fiets wel tientallen jaren meegaat als je ‘m goed verzorgt, kan je voor een e-bike op een gegeven moment geen nieuwe accu meer krijgen omdat het model is verouderd. Tweedehands e-bikes werden me dikwijls afgeraden “want je weet niet hoe lang de accu nog meegaat en die kosten wel zo’n 400 euro”. En zo worden de goedkopere modellen dus snel afgeschreven en opgekocht. En wat er dan mee gebeurt? En wat er met de oude accu’s gebeurt? Lijkt me wel iets om uit te laten zoeken door Kassa of Tegenlicht ofzo. In elk geval wel chapeau voor een fietsenwinkel in Alkmaar die van oude e-bikes weer gewone fietsen maakte en ze zo een tweede leven gaf. Toch is het mij gelukt om een fijne tweedehands elektrische fiets te kopen met nog een redelijke accu. Ik ga er toch niet heel Nederland mee doorcrossen.

Uitstapjes, weekendjes weg en vakantie zonder auto

Genoeg over fietsen, want dat we daar onze dagelijkse dingen wel mee kunnen doen mag helder zijn. Geen achterbankgeneratie wat onze kinderen betreft. Maar hoe gaan we dat dan doen met uitstapjes, weekendjes weg en vakantie nu we geen auto meer hebben?

Nou dat moeten we gaan ervaren! Maar we hebben meerdere opties achter de hand:

1. Uitstapjes kunnen we met het ov doen. Onze kids zijn dol op treinen, dus met de trein gaan is al een uitstapje an sich. Zodra corona onder controle is, moet dat weer kunnen (en tot die tijd zijn er überhaupt weinig uitstapjes te beleven). Ook een vakantie met de trein lijkt me een supertof en heel geschikt avontuur voor ons gezin. Bijvoorbeeld met de nachttrein gaan. Zodra het weer kan dan.
2. We kunnen een auto lenen of huren als ov geen optie is. Van mijn moeder bijvoorbeeld die dat lief aanbood (haar auto staat ook de meeste tijd stil). Maar ook bijvoorbeeld via Snappcar, Greenwheels of een ander deelauto systeem. Deelauto’s (en later zelfrijdende deelauto’s) zijn helemaal de toekomst: het is duurzamer en er komt veel meer ruimte overal omdat er geen auto’s meer geparkeerd staan.
3. Niels mag met zijn werkbus (een 2-zitter) beperk privé rijden, dus die kunnen we wel inzetten in geval van nood (stel er moet iemand naar de huisartsenpost, je weet nooit).

De voordelen van geen auto hebben

Het verkopen van de auto was voor mij al de bevestiging dat dit een goede stap was. Wat een geregel komt er eigenlijk kijken bij het hebben van een auto! Dat besefte ik me nu pas. Het is ook dikwijls zo dat mensen beter voor hun auto zorgen dan voor zichzelf. Ook vanuit minimalistisch oogpunt gezien scheelt een auto zorgen en tijd. De voordelen:

• Geen geregel meer: onderhoud, APK, winterbanden, zomerbanden
• Geen auto meer wassen
• Geen parkeerproblemen meer
• We kunnen de parkeerplek achter ons huis anders gaan inrichten (ik denk aan meer tuin en fruitbomen, Niels denkt aan het parkeren van zijn werkbus 😊)
• We zijn meer buiten
• We blijven automatisch fitter
• Het gaat ons geld schelen: hoeveel dat is nog niet bekend, en is afhankelijk van de kosten die we maken aan openbaar vervoer en het lenen en huren van auto’s. Maar ik denk dat als we afschrijving, wegenbelasting, verzekering en onderhoud optellen, we zeker de helft goedkoper uit gaan zijn.
• We besparen superveel CO2: niet alleen door minder auto te rijden, ook omdat er weer een auto minder gemaakt hoeft te worden: dat scheelt al de energie van 5 jaar autorijden.

Nadelen van het geen auto hebben

Natuurlijk zijn er ook nadelen, laten we eerlijk zijn. Het leven zonder auto gaat niet alleen maar over rozen.

• Heb je het end in de bek en moet je nog met je mopperende kids naar zwemles, terwijl het regent en stormt? Dan ga ik ‘m missen, die gemaksvriend die altijd voor me klaarstond.
• Kinderen in regenpakken hijsen en op tijd komen is sowieso onmogelijk (hoewel ik nog ga werken aan mijn regenpak-en-buienradar-check skills). En hoe erg is het trouwens als ze daardoor een keertje te laat zijn op school? We redden er wel de planeet mee!
• Je moet veel meer vooraf plannen, bent minder flexibel. Even spontaan bij vrienden verderop in het land zit er niet in (hoewel we dat toch al niet zo spontaan deden), alles moet je vooraf wel even bedenken of regelen: bijv. het huren, lenen of je ov-reis.
• Het kost je op het moment meer tijd als je met het ov-reist of eerst een auto moet huren.

Pijn in m’n hart

Ondanks dat het geregel om de auto te verkopen me flink tijd kostte en chagrijnig maakte (auto wassen, stofzuigen, foto’s maken, te koop zetten, lage biedingen, twijfelaars, onderhoudsgegevens bij elkaar zoeken, winterbanden ophalen, “waar hadden we die papieren ook al weer???”), deed het me wel wat, toen de auto eindelijk verkocht was. Het is een fijne auto geweest waar we weinig zorgen van hebben gehad. Sinds we onze eerste eigen auto kochten in 2014 zijn we niet anders gewend geweest en was het ook zo vanzelfsprekend om ‘m te hebben. En dat terwijl ik m’n hele studententijd prima zonder heb gekund. En het is ook wel gek: iedereen die ik ken en die een gezin heeft, heeft een auto. We kregen ook best veel reacties als “Ik zou het niet kunnen hoor” of “Wat stoer!”. Ik hoop natuurlijk straks het bewijs te leveren dat het prima kan: een gezinsleven zonder autoe. Natuurlijk houd ik jullie op de hoogte van hoe het ons zonder voiture vergaat! Maar ik denk zomaar dat er niet snel 1 terugkomt.

En jij: zou jij het aandurven zonder auto? Of ben jij al jaren autovrij?

(Bron van de feitjes: De Verborgen Impact, Babette Porcelijn 2020)